Centraal veneuze catheter (CVC) - verwijderen

Doel

Het op eenduidige wijze uitvoering geven aan het verwijderen van een ongetunnelde centraal veneuze catheter.

Bevoegdheden

De behandelend arts geeft de opdracht tot het verwijderen van de catheter. Het verwijderen de catheter is een voorbehouden handeling in het kader van de wet BIG. De arts of verpleegkundige die een centrale lijn verwijdert dient bekwaam te zijn voor de uitvoering.

Werkwijze

Indicaties voor het verwijderen van een centrale lijn

N.B.: Verwijder de lijn pas na overleg met de behandelende arts.

- I.v.m. het vervallen van de noodzaak/ indicatie van de catheter: in het kader van het project “preventie lijnsepsis” dient elke dag te worden nagegaan of de aanwezigheid van de centraal veneuze catheter nog nodig is.

- Geïnfecteerde insteekopening: pus of roodheid (Voorbeeld: zie foto onder). Verwijder de lijn dan met tip en bloedkweek !

- Verwijder de lijn bij het vermoeden van een lijnsepsis of bij onbegrepen koorts. Verwijder de lijn dan met tip en bloedkweek !

- Er zijn aanwijzingen voor een catheter – gerelateerde trombose.

- Malpositie of dysfunctie (o.a. niet corrigeerbare verstopping/ trombose van 1 van de lumina of lekkage) van de catheter.

Contra-indicaties (relatief)

Overleg bij onderstaande afwijkingen of medicatie vooraf met de arts m.b.t. de voorgenomen verwijdering:

- Trombocyten – getal < 50 x 10e9/ liter.

- Therapeutische antistolling: o.a. OAC/ NOAC’s, hoge dosis heparine, hoge dosis LMWH.

Voorbereiding

 Opdracht van een arts voor de verwijdering van een centrale lijn is nodig.

 Ga na of er relatieve contra – indicaties zijn voor de verwijdering van de centrale lijn

 Ga na of tip – en bloedkweek nodig zijn bij de verwijdering van de centrale lijn i.v.m. de verdenking op een lijninfectie.

- Benodigde materialen klaarzetten:

• Huiddesinfectans: chloorhexidine 0,5% in alcohol 70%

• Hechtingverwijderset of Stichcutter en steriel pincet

• Steriele gaasjes 5x5 cm of 10x10 cm

• Onsteriele handschoenen

• transparante afdekpleister

• Afvalzakje

Bij de verdenking op een lijnsepsis extra klaarzetten (zie foto onder):

- kweek potje

- steriele schaar/ mes

- materiaal voor afnemen perifere bloedkweek

Uitvoering

- Oefen éénmaal met de patiënt in het “geïnstrueerd uitademen”/ “pursed lip breathing”:

• Laat de patiënt diep inademen

• Na het geven van een teken ademt de patiënt langzaam uit, met de lippen getuit (zie tekening onder)

Nota bene: Met deze handeling wordt de druk in de borstkas tijdelijk iets verhoogd en neemt de kans op een luchtembolie bij het verwijderen van een catheter af.

- Vraag of help de patiënt het lichaamsdeel waar de CVC zich bevind te ontbloten.

- Help de patiënt in een platliggende houding.

- Laat de patiënt het gezicht afwenden van de behandelplaats en verzoek de patiënt tijdens het verwijderen niet te praten of te hoesten. Dit is niet van toepassing bij het verwijderen van een CVC uit de vena femoralis.

- Zet het bed in Trendelenburg bij het verwijderen van een vena jugularis - of vena subclavia catheter. Leg het bed slechts plat bij het verwijderen van een vena femoralis - lijn.

- Stop de toediening van infuusvloeistof.

- Desinfecteer de handen

- Trek de onsteriele handschoenen aan.

- Schuif of klik het klemmetje op het lumen van de CVC dicht.

- Verwijder de afdekfolie.

- Desinfecteer rond de insteekopening en eventueel de hechting met desinfectans.

- Wacht 30 seconde tot de desinfectans droog is.

- Verwijder de hechting (volgens werkinstructie hechting verwijderen).

- Verwijder de catheter met een vloeiende beweging, tijdens de geoefende uitademing van de patiënt. (Na het verwijderen mag de patiënt uit Trendelenburg)

- Druk met een steriel gaasje de insteekopening af, tot het bloeden is gestopt.

- Neem bij verdenking op lijninfectie (roodheid of pus insteekopening of onbegrepen koorts) altijd een tipkweek én een perifere bloedkweek af (zie foto’s onder). Indien er geen verdenking op een lijninfectie bestaat hoeft er geen kweek ingestuurd te worden !

Knip met

Knip met de steriele schaar de tip van de catheter af deponeer deze steriel in het kweekpotje.

- Plak een transparante pleister op de insteekopening, gebruik evt een gaasje onder de pleister (geeft goed zicht op nabloeding)

- Trek de niet steriele handschoenen uit.

- Desinfecteer de handen

- Noteer in het verpleegkundig of electronisch dossier

Complicaties

Bij het optreden van complicaties: altijd direct een arts waarschuwen

- Nabloeding

- Zie protocol Luchtembolie.

Nazorg

- Observeer op nabloeden

Rapportage

- Rapporteer in het verpleegkundig dossier/ care-daglijst of PDMS kort de indicatie tot verwijdering, het tijdstip van uithalen of er complicaties zijn opgetreden en of er tip – en bloedkweken zijn ingestuurd.

Bijbehorende documenten

- Hechtingen verwijderen

- Luchtembolie

- Centraal veneuze catheter (CVC)- assisteren bij inbrengen

- Centraal veneuze catheter of Hickman verzorgen

Literatuur

- Standaard handeling centraal veneuze catheter, verwijderen, NVICV, 2004

- Brink, G.T.W.J. van den e.a.: leerboek intensive-care-verpleegkunde, deel 1, Elsevier/ de Tijdstroom, Maarssen, vierde druk 2003

Trefwoorden

Centraal Veneuze Catheter, Centrale Veneuze Catheter, Centraal Veneuze Katheter, Centrale Veneuze Katheter, CVC, CVK, ongetunnelde catheter, ongetunnelde katheter, Centrale Lijn, microclave, lijnsepsis, lijn sepsis, lijn – sepsis, lijninfectie.